FSC en de EU Deforestation Regulation

Wat is de EUDR en waarom is deze belangrijk?

Ontbossing is een van de belangrijkste oorzaken van de klimaat- en biodiversiteitscrises, en de EU draagt daaraan bij door een aanzienlijk deel van de producten te consumeren die met ontbossing in verband worden gebracht. Het Intergouvernementeel Panel voor Klimaatverandering (IPCC) stelt onomwonden dat het stoppen van de ontbossing en het herstellen van ecosystemen een van de meest efficiënte manieren is om de CO2-uitstoot terug te dringen en zo de klimaatverandering te bestrijden.

De EUDR heeft tot doel ervoor te zorgen dat een reeks belangrijke producten die in de EU en mondiaal worden verhandeld en geconsumeerd, niet langer bijdragen aan ontbossing en bosdegradatie. De EUDR wil het op de markt brengen of exporteren van producten naar/vanuit de EU die niet voldoen aan wettelijke en duurzaamheidseisen verhinderen, en dus inzetten op producten van 'legale en ontbossingsvrije' oorsprong. Het belangrijkste doel van de EUDR is het verminderen van de impact van de EU op wereldwijde ontbossing door het bevorderen van het verbruik van "ontbossingsvrije" producten.

Op welke producten is EUDR van toepassing?

De EUDR is van toepassing op houtproducten, rubber, palmolie, soja, rundvlees, koffie en cacao, en wil dus dat geen enkele van de producten ontbossing in de hand werkt. Voor hout en afgeleide producten zijn er hiernaast nog bijkomende vereisten om te vermijden dat deze producten bosdegradatie in de hand werken.

Wat betekent EUDR voor bedrijven?

Hoewel de EUDR een Europese wetgeving is, zijn de gevolgen ervan mondiaal. Bedrijven moeten zorgvuldigheid betrachten (‘due diligence’) om ervoor te zorgen dat de producten die zij inkopen legaal zijn en niet hebben bijgedragen aan ontbossing of bosdegradatie. Bedrijven die betrokken producten op de Europese markt brengen (of uit de EU exporteren) - en niet-KMO bedrijven actief op de interne markt - moeten dus een 'Due Diligence systeem' uitvoeren om te bevestigen dat de producten niet afkomstig zijn van land dat na 31 december 2020 is ontbost of aangetast. Bedrijven zullen ook moeten verifiëren dat deze producten in overeenstemming met de relevante wetgeving van het land van productie, inclusief respect voor de mensenrechten, en de rechten van de getroffen inheemse volkeren.

Hoe zal de EUDR worden gehandhaafd?

De controle rond de handhaving en implementatie van de EUDR zal gebeuren op lidstaatniveau, waarbij elke lidstaat haar 'bevoegde autoriteit' voor deze materie zal aanduiden. In heel wat Europese landen moeten deze nog formeel aangeduid worden, maar voor België zal dit de FOD Leefmilieu zijn (die reeds bevoegd is voor de EUTR). Ze zullen toegang hebben tot relevante informatie die door de bedrijven wordt verstrekt, waaronder ook de geolocatiecoördinaten van relevante grondstoffen, en kunnen verdere informatie opvragen en/of onderzoeksdaden stellen op vlak van herkomstanalyse.

FSC-certificering en de EUDR

De doelstellingen van de EUDR zijn volledig complementair met de missie van FSC. Terwijl sommige aspecten van de verordening worden verduidelijkt, beoordeelt FSC momenteel de verenigbaarheid van de eisen ervan met die van de EUDR. Het verbindt zich er ook toe om zijn systeemstructuur op één lijn te brengen om de implementatie van relevante bosbouwwetgeving ter plaatse te ondersteunen, en om de traceerbaarheid en geolocatie van hout- en rubberproducten mogelijk te maken.

FSC is sinds het begin betrokken bij de EUDR. Als lid van het multi-stakeholder platform van de Europese Commissie voor de EUDR werkt FSC mee aan het gedetailleerd beschrijven van traceerbaarheid verplichtingen, en aan de bescherming van inheemse volkeren en de versterking van kleine boseigenaren.

Voorafgaand aan de inwerkingtreding van de EUDR heeft FSC een webinar georganiseerd met als focus de EUDR & FSC, en organiseerde het "Wood You Find It" evenement in april 2023 in Brussel, waar bijna 200 belangrijke betrokkenen en besluitvormers samenkwamen om te bespreken hoe ze effectief kunnen voldoen aan de eisen voor geolocatie en traceerbaarheid. FSC blijft systematisch werk maken van het publiceren van nieuwe informatie en mogelijkheden bieden om een effectieve implementatie door bedrijven en handhaving door bevoegde autoriteiten te ondersteunen.

Formele rol van certificeringsystemen onder de EUDR?

Het is belangrijk op te merken dat, hoewel vrijwillige certificering kan helpen om te voldoen aan de due diligence-eisen, het behalen van een certificering bedrijven niet automatisch vrijstelt van hun EUDR-plichten (voor de handel in gecertificeerde producten). Een bedrijf blijft de verantwoordelijkheid rond de correcte naleving dragen, maar kan hierbij uiteraard wel gebruik maken van certificeringssystemen zoals FSC.

Robuuste certificering kan een bedrijf dus zeker helpen om aan de EUDR-vereisten te voldoen. Als een van de strengste keurmerken voor bosproducten is het FSC-systeem reeds in sterke mate afgestemd op de wettigheids- en duurzaamheidsvereisten van de EUDR, waardoor het bedrijven kan helpen bij het beoordelen en minimaliseren van eventuele risico in kader van de EUDR-vereisten. Dankzij betrokkenheid bij de EU-houtverordening (EUTR) – die werd gebruikt om de EUDR op te bouwen – heeft FSC meer dan 10 jaar ervaring opgedaan met het concept van due diligence en heeft het bedrijven en bevoegde autoriteiten van de EU ondersteund bij het bestrijden van illegale houtkap en ontbossing in heel Europa en mondiaal. In kader van de EUDR maakt waar nodig FSC verder werk van haar systeem en tools, zodat bedrijven hier volop gebruik van kunnen maken in hun EUDR-DDS.

FSC Belgium

Belangrijke data en toekomst

De EUDR is op 29 juni 2023 in werking getreden en de nieuwe regels zullen van toepassing zijn vanaf 30 december 2024. Vrijstellingen en specifieke bepalingen zullen van toepassing zijn op micro- en kleine ondernemingen (kmo's).

In de komende achttien maanden zal de Commissie ook landen, of delen daarvan, benchmarken en hun niveau van ontbossingsrisico bepalen, dat laag, standaard of hoog kan zijn. Producten uit landen met een laag risico zullen onderworpen worden aan een vereenvoudigde due diligence-procedure. Beoordelingen van de Europese Commissie kunnen in de loop van de tijd worden herzien. Tegelijkertijd beoordeelt FSC hoe zijn normen aansluiten bij de EUDR, terwijl het de vereiste stappen identificeert om operators en handelaars verder te ondersteunen om hieraan te voldoen.