FSC Belgium
Voor sommige consumenten en bedrijven in Europa of Noord-Amerika roept het gebruik van tropisch hout het beeld op van illegale houtkap en ontbossing of een bedreiging naar het voortbestaan van exotische dier- en plantensoorten. Wat nog te vaak niet geweten is, is dat het gebruik van gecertificeerd tropisch hout juist mee kan zorgen voor het behoud van tropische bossen in al hun aspecten op lange termijn.
De missie van FSC is het behoud van bossen wereldwijd op een manier waarbij ze een antwoord bieden op socio-economische noden vanuit de samenleving, waarbij de biodiversiteit die ze huisvesten behouden en beschermd wordt. Zeker in de tropen, waar de druk op bossen enorm is, is dit van cruciaal belang. Vandaag zijn er reeds FSC-gecertificeerde bossen in alle tropische blokken, gaande van het Amazonebekken, over Centraal-Afrika tot in Zuidoost-Azië.
FSC Denmark
Bosbehoud en bescherming van de biodiversiteit
FSC-boscertificering garandeert niet enkel dat de bosoppervlakte behouden blijft, maar ook dat het bos op zo’n manier beheerd wordt zodat de aanwezige biodiversiteit in stand gehouden wordt. Concreet komt het erop neer dat het bosbeheer qua planning en uitvoering zo georganiseerd wordt dat de aanwezige natuurwaarden behouden blijven, met bijzondere aandacht voor de meest kwetsbare soorten.
De positieve impact van FSC-boscertificering op vlak van de instandhouding van populaties van bedreigde diersoorten wordt ook via divers onderzoek aangetoond, bijvoorbeeld in Gabon of Peru.
Respect voor de lokale bevolking, scholing, ziekenzorg en correcte arbeidsomstandigheden
Van cruciaal belang bij FSC-certificering is de betrokkenheid en toestemming van lokale en/of inheems gemeenschappen. Deze wonen in het bos, en zijn hiervan afhankelijk in hun levensonderhoud of voor hun socioculturele noden, en hun ‘gebruik’ van het bos moet in FSC-gecertificeerde bossen gegarandeerd zijn. Consultatie én actieve betrokkenheid van de lokale bevolking bij beslissingen in kader van het gevoerde bosbeheer is een must bij FSC-boscertificering, en dit ook op vlak van de baten van het bosbeheer, bijvoorbeeld op vlak van gezondheidszorg of scholing. Hiernaast moet het gevoerde bosbeheer uiteraard ook kansen op tewerkstelling bieden voor die lokale gemeenschap, waarbij de werkomstandigheden in overeenstemming zijn met de principes van de IAO (of deze overstijgen).
Een CIFOR-studie (2014) toont duidelijk aan hoe FSC-certificering qua sociale voordelen voor de lokale gemeenschap een enorm verschil betekent ten opzichte van niet-gecertificeerde bedrijven. Naast betere werkomstandigheden is er een sterk verbeterde levenskwaliteit voor lokale gemeenschappen, o.a. door ziekenzorg en scholing, een actievere werking van lokale instellingen, en een betere verdeling van de baten die voortkomen uit het bosbeheer.
Duurzaam bosbeheer: selectieve kap, lange omlooptijd en streven naar divers gebruik
Verantwoord bosbeheer gaat dus zowel over het bos als over mensen, maar op zich is ook dit niet alles. Belangrijk is dat er ‘duurzaamheid’ is op economisch vlak. Bosbouwkundig betekent dit onder meer een grondige inventarisatie en planning, om op efficiënte wijze gebruik te maken van producten en diensten die het bos bieden kan. Typisch in een tropisch bos is dat er uiteindelijk op selectieve en voorzichtige wijze een of enkele stammen geoogst worden per hectare, en dit slechts één op de 25-30 jaren. Hierbij wordt ook een divers gebruik van het bos nagestreefd, qua geoogste houtsoorten, maar bijvoorbeeld ook naar niet-houtachtige producten of ecosysteemdiensten, speelt hier ook een belangrijke rol. Uiteraard is ook een gezond bedrijfsbeheer een must, wat niet evident is wanneer extra investeringen nodig zijn en/of (internationale) concurrentie speelt.
Een duidelijke vraag naar FSC-gecertificeerde producten – al dan niet met een meerprijs – is hierbij uiteraard een belangrijke factor. Het blijven aankopen van tropisch hout uit verantwoord beheerde, FSC-gecertificeerde bossen is dus zowel van belang op vlak van bosbehoud als voor de lokale samenleving. En het is juist die vraag naar FSC-gecertificeerd tropisch hout die bosbeheerders, waaronder deze in het Congobekken kan overtuigen een FSC-certificering na te streven en te behouden. Duurzaam bosbeheer kan zo blijvend bijdragen aan het welzijn van de lokale gemeenschappen, mét behoud van het bos (en niet ten koste ervan).
FAQs rond het gebruik van (gecertificeerd) tropisch hout
-
Kunnen we niet beter inlands hout gebruiken in plaats van tropisch hout?
Uiteraard is het ook een goeie zaak om inlands of lokaal hout te gebruiken. Maar met enkel inlands hout komen we er niet, en tropisch hout leent zich nu eenmaal goed voor heel wat toepassingen. En juist door tropisch FSC gecertificeerd hout te gebruiken, geef je economische waarde aan duurzaam bosbeheer daar, en dat is hard nodig. In veel van deze landen wordt veel geld verdiend door het bos helemaal weg te kappen en in plaats daarvan te kiezen voor veeteelt, landbouw (soja, palmolie, …) of mijnbouw. Dat moeten we zien te voorkomen. Kiezen voor tropisch FSC gecertificeerd hout is dan ook dé beste stimulans om van hieruit een prikkel te geven om tropische bossen duurzaam te beheren.
-
Het hout moet wel naar hier gebracht worden, dat is toch ook niet goed voor het milieu?
Tropisch hout groeit inderdaad niet om de hoek, en het transport heeft uiteraard een impact. Maar deze impact (energieverbruik, emissies …) is minder groot dan velen denken omdat vervoer per (zee)schip een lagere impact per ton per kilometer heeft in vergelijking met vrachtvervoer. Zo heeft het transport over zee tussen de havens van Douala en Antwerpen een vergelijkbare impact als het vervoer van naaldhout uit Scandinavië of Robinia uit Hongarije via wegtransport. Vele tropische houtsoorten hebben bovendien een hoge natuurlijke duurzaamheid tegen aantasting (weer, water, insecten, zwammen ...) waardoor ze onbehandeld een lange levensduur kennen en er geen bijkomende behandelingen nodig zijn om die duurzaamheid kunstmatig te verhogen (wat uiteraard ook een impact heeft). Kijken we naar de CO2 balans, dan blijft die trouwens ook positief: de CO2 emissies bij verwerking en transport zijn maar een fractie van de totale hoeveelheid koolstofdioxide die de boom in zijn leven uit de atmosfeer gehaald heeft, en opgeslagen heeft in het hout. Bij verantwoord bosbeheer zal de plaats in het bos ook terug ingenomen worden, waardoor de koolstofbalans ook weer aangevuld wordt. Het overgrote deel van de C02 die de boom opnam tijdens zijn groei blijft dus opgeslagen in het houtproduct, en dus blijft de C02 balans nog (sterk) positief.
-
Tropisch FSC-hout zal dan vast en zeker duurder zijn!
Tja, daar heeft u een punt. Tropisch hout van eenzelfde houtsoort met of zonder FSC-label heeft vaak een prijsverschil. Dit schommelt doorgaans zo tussen de 5 en 10% momenteel voor zaaghout. Maar is het niet logisch dat je iets meer betaalt voor hout wat uit een verantwoord beheer bos komt (in plaats van uit minder verantwoord, mogelijk destructieve of illegale houtkap). De investering in een beheer met respect voor het bosecosysteem, met correcte werkomstandigheden en eerlijk loon, en directe baten voor de lokale samenleving maakt een verschil. Door voor gecertificeerd hout te kiezen draag je direct bij aan behoud van bossen en een beter leven voor mens en dier, en dat is toch een eventuele meerprijs waard?