Ecosysteemdiensten
Het beheer van een bos maakt niet alleen de productie van hout mogelijk, maar ook het behoud van een heel bosecosysteem en de elementen waaruit het bestaat. De bosbeheerder heeft het vermogen om invloed uit te oefenen op de kwaliteit van de diensten die het bos biedt en waarvan wij profiteren.
De diensten die door bossen worden geleverd, worden ‘ecosysteemdiensten’ genoemd en omvatten alle voordelen die onze samenlevingen ontlenen aan bosecosystemen. Voor FSC omvat dit:
- levering van diensten zoals voedsel, bosproducten en water;
- regelgevende diensten zoals de regulering van overstromingen, droogte, bodemdegradatie, luchtkwaliteit, klimaat en ziekten;
- ondersteunende diensten zoals bodemvorming en nutriëntenkringloop;
- culturele diensten en culturele waarden zoals vrijetijdsactiviteiten, spirituele, religieuze activiteiten en andere niet-materiële voordelen.
Interview over bosecosysteemdiensten en de rol van FSC-certificering
Eind 2022 nodigde de Waalse Overheidsdienst (SPW) FSC België uit in het bos om te praten over de ecosysteemdiensten die bossen ons bieden en hun belang voor de samenleving. Tijdens een gezamenlijk interview met een agent van het Departement Natuur en Bos kon FSC België de plaats en rol uitleggen die FSC-certificering zou kunnen hebben bij het promoten van de voordelen van verantwoord bosbeheer op ecosysteemdiensten 'een bos'.
Ontdek hieronder de video geproduceerd door de SPW, (publicatie 05/2024 op hun ES portaalsite).
FSC-certificering en ecosysteemdiensten
FSC-boscertificering is een instrument dat tot doel heeft goede bosbouwpraktijken te bevorderen door middel van onafhankelijke audits die gebaseerd zijn op zeer nauwkeurige ecologische, economische en sociale criteria.
Wanneer een bos FSC-gecertificeerd is, kan de eigenaar op de markten en met het FSC-label reclame maken voor de productiediensten die door zijn bos worden geleverd, zoals hout en ook, maar zeldzamer, niet-houtproducten. Bossen bieden ons echter nog veel meer soorten diensten, zoals regelgevende of culturele diensten, om er maar een paar te noemen. Deze diensten hebben een meer collectieve reikwijdte en zijn integraal onderdeel van de aandachtspunten bij de FSC-certificering van een bos.
FSC-procedure maakt de baten op vlak van ecosysteemdiensten meetbaar
Het feit dat een bos FSC-gecertificeerd is, getuigt op zichzelf al van de kwaliteit van het bosbeheer dat er wordt uitgevoerd, vooral met betrekking tot de bestaande ecosysteemdiensten (ES). Maar de inspanningen van de beheerder om deze te behouden, te herstellen of te verbeteren worden doorgaans nooit of zeer zelden gewaardeerd. Bovendien kunnen bepaalde beheersacties - of juist beslissingen om iets niet te doen - die ecosysteemdiensten zouden bevorderen soms leiden tot inkomensverlies voor een boseigenaar (bv aanleg van verouderingseilanden, aanleg van een netwerk van bosbeheergebieden, maatregelen voor bedreigde soorten, enz.).
Geconfronteerd met deze observaties heeft FSC in 2018 een procedure ontwikkeld waarmee bosbeheerders op vrijwillige basis de positieve impact van het gevoerde FSC-gecertificeerde bosbeheer kunnen meten, om er gericht over te kunnen communiceren. Deze procedure richt zich op deze ecosysteemdiensten: biodiversiteit natuurbehoud, bodembehoud, behoud van watervoorraden, koolstofvastlegging en recreatieve diensten. Een bosbeheerder kan overgaan naar een formele ‘certificering van ecosysteemdiensten’, wanneer deze zaken mee opgenomen worden in de FSC audit.
Via toepassing van de procedure kan de positieve impact van een verantwoord bosbeheer op ecosysteemdiensten worden geverifieerd en gecommuniceerd. Dit kan ook een kader bieden om externe partners te betrekken, die mogelijks mee willen investeren in deze resultaten van het bosbeheer (bijvoorbeeld rond CO2 opslag, of projecten rond de instandhouding of versterking van specifieke biodiversiteitswaarden). Voor meer informatie omtrent deze procedure en haar mogelijkheden kan u hier terecht.
Een extra instrument of troef op communicatief en financieel vlak?
Via de ES-certificeringsprocedure wil FSC een boseigenaar de kans geven om op een gekwantificeerde en geverifieerde manier een of meer voordelen van zijn beheer op gerichte ecosysteemdiensten aan te tonen. Dankzij dit instrument kan de bosbeheerder op een onderbouwde en geloofwaardige manier communiceren en mogelijks zelfs financiële partners benaderen die dit soort inspanningen willen ondersteunen en compenseren. In ruil daarvoor kunnen deze financiële partners op een gestructureerde manier communiceren over de omvang van de steun die zij verlenen en de impact ervan.
Dit mechanisme stelt een boseigenaar dus in staat zijn inkomen te diversifiëren en het bosbeheer te versterken dat niet alleen stopt bij de productiedienst, maar ook attent is en dat de andere ES die zijn bos hem biedt, waardeert.
Meer informatie:
- Hieronder vindt u de FSC-procedure over de certificering van ecosysteemdiensten
- Eerste ES-certificeringen in studie in België
- Ontdek lopende projecten in Frankrijk
- Meer informatie op internationaal niveau op de website van FSC International
- Nog vragen? Neem contact met ons op!