Algemene informatie over de EUDR

Ontbossing is een van de belangrijkste oorzaken van de klimaat- en biodiversiteitscrisis, en de EU draagt ​​daaraan bij door een aanzienlijk deel van de producten te consumeren die met ontbossing in verband worden gebracht. Het Intergouvernementeel Panel voor Klimaatverandering (IPCC) stelt onomwonden dat het stoppen van de ontbossing en het herstellen van ecosystemen een van de meest efficiënte manieren is om de CO2-uitstoot terug te dringen en zo de klimaatverandering te bestrijden.

De EUDR heeft tot doel ervoor te zorgen dat een reeks belangrijke producten die in de EU en mondiaal worden verhandeld en geconsumeerd, niet langer bijdragen aan ontbossing en bosdegradatie. De EUDR wil het op de markt brengen of exporteren van producten naar/vanuit de EU die niet voldoen aan wettelijke en duurzaamheidseisen verhinderen, en dus inzetten op producten van 'legale en ontbossingsvrije' oorsprong. Het belangrijkste doel van de EUDR is het verminderen van de impact van de EU op wereldwijde ontbossing door het bevorderen van het verbruik van "ontbossingsvrije" producten.

De EUDR is van toepassing op houtproducten, rubber, palmolie, soja, rundvlees, koffie en cacao, en wil ervoor zorgen dat deze producten 'ontbossingsvrij' zijn. Voor hout en afgeleide producten zijn er hiernaast nog bijkomende vereisten om te vermijden dat deze producten bosdegradatie in de hand werken.

De volledige lijst van grondstoffen, afgeleide producten en bijbehorende HS-codes vindt u in Bijlage 1 van de EUDR. Een HS-code is een unieke code die wereldwijd door douanediensten wordt gebruikt om producten in te delen. Producten met een HS-code die niet in Bijlage 1 staan, vallen niet onder de EUDR, ook niet indien ze grondstoffen of onderdelen bevatten die wel onder de EUDR vallen (bvb een auto met een houttoepassing in het interieur of lederen zetels).

Wat op hout gebaseerde producten betreft, vallen heel wat producten onder de EUDR-wetgeving.

De EUDR-wetgeving is 'in werking' getreden op 29 juni 2023, en zou oorspronkelijk van toepassing worden voor betrokken marktpartijen op 30 december 2024. Op 2 oktober 2024 lanceerde de Europese Commissie een voorstel om het tijdskader te wijzigen. In december 2024 werd een akkoord bereikt tussen de Commissie, de Raad van de EU en het Parlement om de ontbossingsverordening met een jaar uit te stellen.

De EUDR zal hierdoor op 30 december 2025 van toepassing worden voor grote en middelgrote bedrijven, en voor micro- en kleine bedrijven die onder de EUTR vallen. Voor andere micro- en kleine bedrijven (die al bestonden voor 31 december 2020) wordt de wetgeving van kracht op 30 juni 2026. Met dit uitstel van 12 maanden wou de Europese Commissie marktpartijen meer voorbereidingstijd geven vooraleer de wetgeving van kracht werd.

De EUDR is van toepassing op bedrijven die zelf relevante producten invoeren of introduceren op de Europese markt. Bedrijven worden onder de EUDR ingedeeld in twee groepen: marktdeelnemers ('operators') en handelaren ('traders'), waarbij niet-KMO-handelaren ook als marktdeelnemer beschouwd worden. Merk hierbij op dat er in de EUDR een onderscheid gemaakt wordt tussen KMO en niet-KMO bedrijven, zowel qua vereisten als naar de timing van naleving van de wetgeving.

Een marktdeelnemer moet een 'zorgvuldigheidssysteem' ('Due Diligence systeem') hebben om te bevestigen dat de producten niet afkomstig zijn van land dat na 31 december 2020 is ontbost of tot bosdegradatie leidt. Hierbij moet ook nagegaan worden of de relevante producten in overeenstemming zijn met de wetgeving van het land van productie van de relevante grondstof op vlak van legale herkomst, milieuwetgeving alsook wetgeving rond de vrijwaring van mensenrechten en de rechten van de inheemse volkeren. Waar nodig dient een 'Due Diligence statement' aangevraagd te worden voor het product op de markt gebracht wordt.

Handelaren hebben vooral vereisten op vlak van de registratie van hun aan- en verkopen, waarbij onder andere ook de Due Diligence Statement nummer(s) bijgehouden en waar nodig doorgegeven moeten worden.

Voor heel wat van de relevante producten die onder de EUDR vallen, zijn diverse certificatiesystemen en -labels actief. Het is niet zo dat een gecertificeerd product - laat staan een gecertificeerd bedrijf - automatisch voldoet aan de EUDR-wetgeving. De algemene vereisten van de EUDR blijven immers van toepassing ook voor gecertificeerde bedrijven en hun gecertificeerde producten, al kan een keurmerk wel helpen bij de praktische naleving van de EUDR. De mogelijke meerwaarde van 3rd party certification wordt ook vermeld in de EUDR op vlak van risico-analyse en risico-mitigatie, mits het systeem in kwestie uiteraard gealigneerd is met de EUDR-vereisten, en gecertificeerde materialen traceerbaar zijn met informatie over de precieze herkomst.

FSC heeft waar nodig haar systeem aangepast (bv harmonisatie qua definities zoals ze onder de EUDR beschreven staan), haar normatief kader verfijnd waar nodig en extra tools gelanceerd om FSC-licentiehouders vlot in staat te stellen om FSC-gecertificeerde producten EUDR-conform te maken. Voor meer informatie over deze aanpassingen en tools kan u elders op deze site terecht.

De controle rond de handhaving en implementatie van de EUDR zal gebeuren op lidstaatniveau, waarbij elke lidstaat haar 'bevoegde autoriteit' voor deze materie aanduidt. Voor België is dit de FOD Leefmilieu (die reeds bevoegd is voor de EUTR). Ze zullen toegang hebben tot relevante informatie die door de bedrijven wordt verstrekt, waaronder ook de geolocatiecoördinaten van relevante grondstoffen, en kunnen verdere informatie opvragen en/of onderzoeksdaden stellen op vlak van herkomstanalyse.