De aandacht voor ecosysteemdiensten (ES) is niet nieuw binnen het FSC-systeem. Een tiental jaren geleden besloten de leden hier nog meer aandacht aan te geven, en na een pilootporject met steun van UNEP werd in 2016 een procedure uitgewerkt, gericht op het ‘certificeren’ van ecosysteemdiensten. Deze procedure werd van kracht in 2018, en biedt een solide raamwerk waarmee elke boseigenaar/beheerder de positieve impact van het gevoerde bosbeheer op een of enkele ecosysteemdiensten kan onderbouwen en aantonen. Het gaat hier dus niet over het toekennen van een monetaire waarde aan bepaalde ecosysteemdiensten, maar eerder om het toekennen van een waarde aan de beheeractiviteiten die worden uitgevoerd ten gunste van het behoud, herstel of de verbetering van ecosysteemndiensten. Via deze tool wil FSC aan bosbeheerders de kans geven om de kwaliteit van hun bosbeheer en hun positieve impact op de samenleving nog sterker aan te tonen, en mogelijk zelfs effectief te valoriseren.
De aanpak werd door FSC België gepresenteerd ter gelegenheid van haar jaarlijkse Algemene Vergadering die op 11 juni 2024 werd gehouden, waarbij voor dit inhoudelijk deel ook externe belanghebbenden die geïnteresseerd waren in het onderwerp konden deelnemen. Na een korte introductie presenteerde Stephan Justin (projectcoördinator FSC België) de inhoud van de door FSC ontwikkelde procedure, evenals de 7 stappen die een eigenaar/beheerder moet volgen om op objectieve wijze de positieve impact van zijn bosbeheer op de beoogde ecosysteemdienst(en) aan te tonen. Na het theoretische kader werd door het team van Sylva Nova al een praktische inkijk gegeven rond hun activiteiten en plannen rond certificering van ecosysteemdiensten, waarna de aanwezigen ook meegenomen werden in het bos.
Bezoek aan het Argenteau-bos: case study
Sylva Nova is al sinds 2017 in het bezit van de FSC-groepscertificering en heeft een proefaanpak gelanceerd rond de certificering van ecosysteemdiensten, onder andere voor het bijna 35 ha grote Argenteau-bos gelegen (Visé). Dit bos is al FSC-gecertificeerd als onderdeel van dit groepscertificaat en staat dus op het punt om het eerste Belgische voorbeeld te worden op het gebied van SE-certificering. De ES waarmee in dit proefproject rekening werd gehouden, zijn: ‘koolstofvastlegging en -opslag’, ‘behoud van biodiversiteit’ en ‘recreatieve diensten’.
Om managementacties te kunnen koppelen aan hun positieve impact op deze geselecteerde ecosysteemdiensten, zal Sylva Nova de volgende belangrijke stappen moeten volgen: beschrijving van de huidige situatie alsook een referentiekader, selectie van een of meer resultaatindicatoren en de methodologie voor het verzamelen van informatie, en de manier waarop de resultaten aantoonbaar gemaakt zullen worden (conform de door FSC ontwikkelde procedure).
Behoud en verbetering van de biodiversiteit
Tijdens het bezoek kon Sylva Nova het bosbeheer zoals het in dit bos wordt beoefend in meer detail presenteren. Naast de praktijk van gemengde bosbouw met continue dekking, vormen de maatregelen die in het kader van de FSC-certificering worden gevraagd, zoals het opzetten van een netwerk van beschermde gebieden, de hoeveelheid te bereiken dood hout en boomhabitats, enz. al een solide basis om worden gebruikt als onderdeel van deze aanpak. Op basis van een gedetailleerde analyse van de huidige situatie met behulp van de IBP*-methode kon Sylva Nova aanvullende maatregelen identificeren die haar in staat zouden stellen nog verder te gaan ten gunste van de biodiversiteit en die ook zouden kunnen worden gepromoot in het kader van deze SE-certificering.
Recreatieve diensten
Dit Argenteaubos wordt ook gekenmerkt door de ruime toegankelijkheid voor het publiek aangezien er heel wat wandelpaden van oudsher aanwezig zijn. Om een beter beeld te krijgen rond de huidige situatie, de ervaringen en verwachtingen van recreanten werd al begonnen met de implementatie van een tevredenheidsenquête en het verzamelen van verschillende informatie (betrokken/betrokken actorengroepen, referenties van plaatsen, opvanginfrastructuur, aanwezigheidsgraad, enz.). Met zicht op de actuele situatie, een blik op het verleden en in vergelijking met referentiewaarden voor de regio zullen acties uitgewerkt worden op deze recreatieve dienstverlening te verbeteren.
Koolstofvastlegging en -opslag
Het soort bosbouw dat in het bos van Argenteau wordt toegepast, de boomsoortkeuzes die gemaakt worden, het behoud van een continue dekking, ... zijn allen onderdeel van de aanpak die Sylva Nova gekozen heeft, dewelke in zijn geheel een impact heeft op de koolstofopslag van het bosgebied. In hun ambities rond ES, is het niet zozeer de bedoeling om een prijs te plakken op de hoeveelheid opgeslagen koolstof (zoals bvb in termen van koolstofkredieten, ...), maar eerder om waarde te geven aan de beheeracties die worden uitgevoerd met als doel de koolstofvoorraden in de bossen in stand te houden of zelfs te vergroten. ten opzichte van een gedefinieerd referentiepunt. Er bestaan alvast een aantal methodologieën rond het kwantificeren van de koolstofopslag in bossen en de keuze voor een robuuste methodologie wordt momenteel bestudeerd door Sylva Nova.
Op weg naar SE-certificering in 2024-2025
In haar planning, wil Sylva Nova de positieve impact van het gevoerde beheer op de ecosysteemdiensten 'Biodiversiteit' en 'Recreatieve' nog dit jaar afronden, door dit mee te nemen in de jaarlijkse FSC-audit voorzien in het najaar. De voordelen van het beheer van de ES in verband met koolstofvastlegging en -opslag wil men in 2025 concretiseren.