Dat concludeert CIFOR, een gerenommeerd internationaal onderzoeksinstituut voor tropisch bosbeheer, na uitgebreid onderzoek in Kameroen, Gabon en Congo-Brazzaville. De landen liggen in het zogeheten Congobekken. Het Forest Stewardship Council (FSC) is vooral bekend als label voor verantwoord bosbeheer met strikte ecologische criteria, maar heeft ook sociale richtlijnen. De nieuwe studie bevestigt dat bedrijven sinds de FSC-certificering beter zijn gaan zorgen voor arbeiders en lokale bevolking. Het is voor het eerst dat ‘FSC-bedrijven’ in de praktijk zijn vergeleken met bedrijven die hout oogsten zonder FSC-certificaat. Het onderzoek is mede in opdracht van WWF uitgevoerd.
Betere werk- en leefomstandigheden voor werknemers en hun gezinnen
Voor de studie trokken de onderzoekers wekenlang diep de regenwouden in voor bezoeken aan gemeenschappen en interviews met arbeiders en lokale bevolking. Daaruit bleek dat FSC-certificering heeft bijgedragen aan verbetering van de werk- en leefomstandigheden van arbeiders. Zo gelden bij gecertificeerde bedrijven goede veiligheidsprocedures en -maatregelen in de zagerij en bij de houtoogst die worden nageleefd en gecontroleerd. Beschermende kleding is verplicht en bosarbeiders krijgen veiligheidstrainingen. In de gemeenschappen waar bosarbeiders met hun gezinnen wonen, zorgen FSC-gecertificeerde houtkapbedrijven standaard voor schoon drinkwater en een dokterspost. Verder zijn de woningen goed uitgerust en beschikken ze over elektriciteit en wordt vuilnis ingezameld. Arbeiders zijn ook beter te spreken over prijzen en producten in de bedrijfssupermarktjes dan werknemers van niet-gecertificeerde bedrijven.
Minder conflicten, meer ontwikkeling
De relatie met de lokale bevolking is ook beter geregeld bij FSC-gecertificeerde bedrijven. Er zijn actieve, goed werkende overlegorganen tussen de bedrijven en de lokale bevolking, gegarandeerde financiële bijdragen voor de economische ontwikkeling van alle naburige dorpjes en regels voor vergoedingen als bewoners schade lijden. Daardoor zijn in gebieden waar FSC-bedrijven actief aanzienlijk minder vaak conflicten met lokale bewoners. Toch is de bevolking niet altijd tevreden. Zo treedt een FSC-gecertificeerd bedrijf strikter op tegen illegale jacht. Niet-duurzame houtkapbedrijven ondernemen daar vaak niets tegen. De maatregelen die overheden in Congo-Brazzaville, Kameroen en Gabon nemen tegen illegale jacht zijn ook vaak ontoereikend.
"Het is bemoedigend om vast te kunnen stellen dat FSC het verschil maakt in het leven van bosarbeiders en de lokale bevolking in het Congobekken”, aldus Sabien Leemans, bossenspecialist bij WWF-België. “Selectieve en verantwoorde houtkap is niet alleen een manier om bossen goed te beschermen, maar ook om de lokale economie op een duurzame manier te stimuleren. Door te kiezen voor FSC-hout ontzien wij het tropisch bos én dragen we bij aan de economische ontwikkeling van kwetsbare groepen."
Voor WWF is het belangrijk om een representatief deel van de bossen van het Congo bekken formeel te beschermen. Duurzaam beheerde bossen kunnen een buffer vormen voor deze primaire bossen met hoge biodiversiteitswaarde en op deze manier bijdragen aan bescherming van zeldzame en bedreigde diersoorten en lokale ontwikkeling.
Het rapport ziet ook ruimte voor verbetering. Zo zouden de houtkapbedrijven, de certificeringsorganisaties/auditeurs en FSC meer moeten inzetten op het uitwerken van duidelijke, uitgeschreven procedures om conflicten te behandelen en zouden de houtkap bedrijven werk moeten maken van betere carrièreplanning om de sector attractiever te maken voor de werknemers.